Η ύπαρξη θαλάσσιας ασφάλισης είναι τόσο παλιά όσο τα πλοία. Η θαλάσσια ασφάλιση όμως με την σύγχρονη μορφή εμφανίστηκε τον 14ο αιώνα στο κύριο εμποροναυτιλιακό κέντρο της εποχής, την ιταλική χερσόνησο. Λομβαρδοί έμποροι που μετανάστευσαν στην Αγγλία τον 18ο αιώνα μετέφεραν την τεχνογνωσία της ασφάλισης πλοίου και φορτίου. Στην Αγγλία, τη μεγαλύτερη θαλάσσια δύναμη του 18ου και 19ου αιώνα αναπτύχθηκε η τεχνική του καταμερισμού των κινδύνων σε πολλούς εμπόρους, η τεχνική της σύγχρονης ναυτασφάλισης. Το καφενείο του Edward Lloyd στα τέλη του 17ου αιώνα έγινε ο τόπος συνάντησης εμπόρων, ασφαλιστών, πλοιοκτητών για το κλείσιμο ασφαλίσεων φορτίων και πλοίων καθώς και αγοραπωλησιών και κατά τη διάρκεια του 19ου και 20ού αιώνα οι Lloyd’s έγιναν η μεγαλύτερη ναυτασφαλιστική αγορά του κόσμου.• Διαμορφώθηκε ένα δίκτυο ναυτιλιακής πληροφόρησης σχετικά με τις κινήσεις των πλοίων, τις αφίξεις ή αναχωρήσεις, την ποιότητα των καπετάνιων καθώς και όλες τις λεπτομέρειες της ναυπήγησης και του εξοπλισμού ενός πλοίου. Η εφημερίδα Lloyd’s List ,που περιείχε αυτή την πληροφόρηση, γεννήθηκε το 1734 και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να εκδίδεται και να αποτελεί την πιό σημαντική εφημερίδα στον ναυτιλιακό χώρο.

Τό σύστημα της αμοιβαίας ασφάλισης εμφανίστηκε στην Ελλάδα στα μέσα του 19ου αιώνα, περίπου δηλαδή την ίδια εποχή που εμφανίστηκε και στην Δυτική Ευρώπη. Είναι σαφές ότι οι Ελληνες καραβοκύρηδες ενημερώθηκαν για αυτό στα δυτικοευρωπαϊκά λιμάνια όπου σύχναζαν.
Οι αλληλασφαλιστικές εταιρείες ιδρύονταν από μία ομάδα πλοιοκτητών που κατέβαλαν κάποιο αρχικό χρηματικό ποσό καθώς και ασφάλιστρα ανά κάποια διαστήματαΟι ναυτασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα λειτουργούσαν κυρίως ως ασφαλιστικές και ναυτοδανειστικές. Οι επιχειρήσεις αυτές ήσαν συνήθως ανώνυμες μετοχικές εταιρείες. Η ασφάλιση θαλασσίων κινδύνων αφορούσε είτε το σώμα του πλοίου είτε εμπορεύματα που μεταφέρονταν στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.
Το κύριο κέντρο ναυτασφαλιστικών καταστημάτων στην Ελλάδα του 19ου αιώνα ήταν η Ερμούπολις της Σύρου όπου και ιδρύθηκε η πρώτη ασφαλιστική εταιρεία το 1825, γνωστή μετά το 1829 ως «Ελληνικόν Ασφαλιστικόν Κατάστημα. Ασφαλιστικά καταστήματα υπήρχαν επισης στην Κεφαλλονιά, την Ιθάκη, το Γαλαξείδι, στην Ανδρο και τη Χίο. Ενα σημαντικό όμως μέρος των ασφαλίσεων των ελληνικών πλοίων γινόταν στα παροικιακά κέντρα κυρίως σε καταστήματα της Οδησσού και της Τεργέστης όπου συμμετείχαν ομογενείς έμποροι.

Εκτός όμως από μετοχικές ασφαλιστικές εταιρείες, εμφανίζονται στους διάφορους ελληνικούς ναυτότοπους, και αλληλασφαλιστικοί οργανισμοί/ενώσεις πλοιοκτητών που αναφέρονται ως «θαλάσσιος αλληλασφάλεια» ή «αλληλέγγυος ασφάλεια» με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και την ίδια εποχή όπως δημιουργούνται στις διάφορες πόλεις/λιμάνια εκτός Λονδίνου στη Βρετανία. Οι Ενώσεις αυτές ιδρύονται με την κατάθεση ορισμένου ποσού εκ μέρους κάθε συμμετέχοντος πλοιοκτήτη. Οι χορηγούμενες αποζημιώσεις δεν ήσαν απεριόριστες αλλά κάλυπταν ένα ποσό που όριζε το καταστατικό και δεν κάλυπταν μόνο σκάφη και φορτία αλλά και ορισμένους κινδύνους των σημερινών μικρασφαλειών που καλύπτουν τα σημερινά P&I Clubs. Η μετάβαση στον ατμό και η ραγδαία αντικατάσταση των ιστιοφόρων από τα ατμόπλοια στα τέλη του αιώνα σήμανε το τέλος αυτών των ελληνικών ασφαλιστικών εταιρειών και αλληλασφαλιστικών οργανισμών στην Ελλάδα. Τα ελληνικά ατμόπλοια ασφαλίζονταν πιά στην ασφαλιστική αγορά του Λονδίνου και ιδιαίτερα στους Λόϋντς.
O πρώτος Ελληνικός Νηογνώμονας, ο «Αρχάγγελος», ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 1870. Ο εμπνευστής και δημιουργός του ήταν ο πρώτος Διευθυντής του, ο Ιωάννης Σκαλτσούνης, που το 1854 είχε εγκαθιδρύσει την ναυτασφαλιστική εταιρεία ο «Αρχάγγελος» στην Κεφαλονιά. Αυτή η εταιρεία από το 1870 έγινε μιά μεγάλη πολυμετοχική εταιρεία που σύμφωνα με το καταστατικό της εξασκούσε τριπλή δραστηριότητα, ως Νηογνώμονας, Ναυτική Τράπεζα και Ναυτασφαλιστική Εταιρεία. και το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείτο από σημαντικές προσωπικότητες της εποχής.
Ο «Αρχάγγελος» είχε αναγνωριστεί από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς Νηογνώμονες και εξέδιδε πιστοποιητικά αναγκαία για τους ξένους ασφαλιστές. Εγκατέστησε πρακτορεία σε όλα τα μεγάλα λιμάνια της Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και της Βορείου Ευρώπης και απέκτησε διεθνή χαρακτήρα ταξινομώντας και πλοία άλλων σημαιών πλην της ελληνικής. Δυστυχώς μέσα στη δεκαετία του 1880 λόγω της μεγάλης ναυτιλιακής κρίσης των ιστιοφόρων και της μετάβασης στον ατμό έκλεισε η ναυτική Τράπεζα και Ασφαλιστική Εταιρεία «Αρχάγγελος». Ο Νηογνώμονας με άλλη εταιρική μορφή συνέχισε μέχρι το 1895, ως Hellenic Veritas οπότε χάνονται τα ίχνη του. Χρειάστηκαν άλλα 20 χρόνια για να λειτουργήσει ξανά Ελληνικός Νηογνώμονας.