H Κεφαλονιά αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς ναυτότοπους των ελληνικών θαλασσών, με μία εμποροναυτιλιακή παράδοση που χρονολογείται από τις αρχές του 18ου αιώνα και φτάνει μέχρι τον 21ο αιώνα.

Μέσα από το ερευνητικό πρόγραμμα ΠΕΝΕΔ 2003 επιχειρήθηκε μία συστηματική έρευνα, μελέτη και παρουσίαση των όρων και των συνθηκών εκείνων, που επέτρεψαν στο νησί της Κεφαλονιάς να μετεξελιχθεί σε έναν από τους πλέον σημαίνοντες ναυτότοπους των ελληνικών αλλά και των μεσογειακών θαλασσών, κατά την περίοδο του 18ου και 19ου αιώνα. Η έμφαση της έρευνας δόθηκε στην περίοδο της βρετανικής κατοχής και προστασίας της Κεφαλονιάς, που χρονολογείται από το 1809 και φτάνει μέχρι το 1864, οπότε το νησί μαζί με τα υπόλοιπα Επτάνησα ενώνεται με το Ελληνικό Βασίλειο.
Στην παρούσα σελίδα παρουσιάζονται, εν συντομία, τα κύρια συμπεράσματα της έρευνας, που διεξήχθη κατά τα έτη 2005-2009, στα Γ.Α.Κ. της Κέρκυρας, της Κεφαλονιάς, της Ιθάκης και των Αθηνών, καθώς και στα British National Archives.
Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζονται:
1. Συνοπτική ιστορία του ναυτότοπου της Κεφαλονιάς
2. Ναυτικές οικογένειες της Κεφαλονιάς
3. Ποντοπόρος, εμπορικός στόλος της Κεφαλονιάς
4. Ναυτικοί της Κεφαλονιάς
5. Ταξείδια και ρότες των κεφαλληνιακών εμπορικών σκαφών
6. Αρχεία και αρχειακό υλικό που αφορούν στη ναυτιλιακή ιστορία του νησιού κατά τον 19ο αιώνα
7. Ενδεικτική βιβλιογραφία για την πολιτική, οικονομική, ναυτιλιακή και κοινωνική ιστορία της Κεφαλονιάς
8. Φωτογραφικό υλικό του ναυτότοπου της Κεφαλονιάς

Περιεχόμενα Ενότητας

Συνοπτική Ιστορία
Κεφαλονιά: Συνοπτική ναυτιλιακή και πολιτική ιστορία

(Πηγή: Τζελίνα Χαρλαύτη, Μάνος Xαριτάτος και Ελένη Μπενέκη, Πλωτώ. Έλληνες καραβοκύρηδες και εφοπλιστές από τα τέλη του 18ου αιώνα έως τις παραμονές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα, 2002/2003. β) Παναγιώτης Σ. Καπετανάκης, «Η ποντοπόρος εμπορική ναυτιλία των Επτανήσων την εποχή της Βρετανικής Κατοχής και Προστασίας και η κεφαλληνιακή υπεροχή (1809/15-1864). Στόλος και λιμάνια, εμπορεύματα και διαδρομές, ναυτότοποι και ναυτικοί, επιχειρηματικότητα και δίκτυα, κοινωνία και πλοιοκτητικές ελίτ», Διδακτορική Διατριβή, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 2010.)

Αναλυτικά

Ναυτικές Οικογένειες
Οι Κεφαλονίτες κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα ανέπτυξαν σημαντική εμποροναυτιλιακή δραστηριότητα. Οι κεφαλληνιακές οικογένειες που ασχολήθηκαν με το θαλάσσιο εμπόριο και τον εφοπλισμό υπερβαίνουν, με βάση τη νεώτερη έρευνα, τις 250. Εδώ επιλέξαμε να παρουσιάσουμε, ενδεικτικά, τις πλέον σημαντικές εξ αυτών, και συγκεκριμένα τις οικογένειες:
1. Αθανασούλη
2. Αμπατιέλου
3. Βαλλιάνου
4. Βεργωτή
5. Γιαννουλάτου
6. Λούζη
7. Λυκιαρδόπουλου
8. Μεταξά
9. Ποταμιάνου
10. Σβορώνου
11. Τσιτσέλη
12. Φωκά

(Πηγή: α) Τζελίνα Χαρλαύτη, Μάνος Xαριτάτος και Ελένη Μπενέκη, Πλωτώ. Έλληνες καραβοκύρηδες και εφοπλιστές από τα τέλη του 18ου αιώνα έως τις παραμονές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα, 2002/2003. β) Νικόλαος Β. Μεταξάς, Οι Ναυτικοί Κεφαλληνίας και Ιθάκης. Βιογραφικά στοιχεία 600 ναυτίλων (1850-1970), Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας, Αθήνα 2002. γ) • Παναγιώτης Σ. Καπετανάκης, «Η ποντοπόρος εμπορική ναυτιλία των Επτανήσων την εποχή της Βρετανικής Κατοχής και Προστασίας και η κεφαλληνιακή υπεροχή (1809/15-1864). Στόλος και λιμάνια, εμπορεύματα και διαδρομές, ναυτότοποι και ναυτικοί, επιχειρηματικότητα και δίκτυα, κοινωνία και πλοιοκτητικές ελίτ», Διδακτορική Διατριβή, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 2010.)

Αναλυτικά

Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις
Σύντομη περιγραφή-περίληψη του περιεχομένου της σελίδας στα ελληνικά.

Αναλυτικά

Ναυπηγεία
Σύντομη περιγραφή-περίληψη του περιεχομένου της σελίδας στα ελληνικά.

Αναλυτικά

Εμπορικός Στόλος
Η ανάδειξη της Κεφαλονιάς ως του κυριότερου ναυτότοπου του Ιονίου Κράτους, και, εν γένει, της θάλασσας του Ιονίου, κατά τον 19ο αιώνα, βασίστηκε στην ισχυρή ανάπτυξη του ιστιοφόρου, ποντοπόρου, εμπορικού της στόλου. Ο κεφαλληνιακός στόλος, με βάση τα πορίσματα της νεώτερης έρευνας δεν ήταν μόνο κυρίαρχος αριθμητικά, αλλά και με όρους χωρητικότητας, υπερβαίνοντας κατά πολύ τα αντίστοιχα μεγέθη των υπολοίπων νησιών του Ιονίου.

(Πηγή: επεξεργασμένα στοιχεία από: (α) ηλεκτρονική βάση δεδομένων: ̓Οδυσσεύς – Ιόνιος Ναυτιλιακή Ιστορία, 1810-1864∙ (β) Καπετανάκης, Παναγιώτης Σ., «Η ποντοπόρος εμπορική ναυτιλία των Επτανήσων την εποχή της Βρετανικής Κατοχής και Προστασίας και η κεφαλληνιακή υπεροχή (1809/15-1864). Στόλος και λιμάνια, εμπορεύματα και διαδρομές, ναυτότοποι και ναυτικοί, επιχειρηματικότητα και δίκτυα, κοινωνία και πλοιοκτητικές ελίτ», Διδακτορική Διατριβή, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 2010. (γ) Τζελίνα Χαρλαύτη – Νίκος Στ. Βλασσόπουλος, Ιστορικός Νηογνώμονας Ποντοπόρεια. Ποντοπόρα ιστιοφόρα και ατμόπλοια, 1830-1939, Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα 2002).

Αναλυτικά

Ναυτικοί
Η ανάδειξη του νησιού της Κεφαλονιάς σε έναν από τους πλέον σημαντικούς ναυτότοπους των ελληνικών θαλασσών, κατά τον 19ο και 20ό αιώνα, είχε άμεσες επιπτώσεις και στα μεγέθη ποιοτικά και ποσοτικά του ναυτικού της πληθυσμού. Η ναυτιλία αποτέλεσε για τους Κεφαλλήνες μία από τις πλέον σημαντικές και ζωτικές οικονομικές δραστηριότητες, που τους προσέφερε την δυνατότητα όχι μόνο μερικής ή ολικής απαγκίστρωσης από την καλλιέργεια της γης αλλά και την δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με τον έξω από την Κεφαλονιά και τα Επτάνησα κόσμο.

(Πηγή: επεξεργασμένα στοιχεία από: (α) ηλεκτρονική βάση δεδομένων: ̓Οδυσσεύς – Ιόνιος Ναυτιλιακή Ιστορία, 1810-1864∙ (β) Καπετανάκης, Παναγιώτης Σ., «Η ποντοπόρος εμπορική ναυτιλία των Επτανήσων την εποχή της Βρετανικής Κατοχής και Προστασίας και η κεφαλληνιακή υπεροχή (1809/15-1864). Στόλος και λιμάνια, εμπορεύματα και διαδρομές, ναυτότοποι και ναυτικοί, επιχειρηματικότητα και δίκτυα, κοινωνία και πλοιοκτητικές ελίτ», Διδακτορική Διατριβή, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 2010. (γ) Τζελίνα Χαρλαύτη – Νίκος Στ. Βλασσόπουλος, Ιστορικός Νηογνώμονας Ποντοπόρεια. Ποντοπόρα ιστιοφόρα και ατμόπλοια, 1830-1939, Ε.Λ.Ι.Α., Αθήνα 2002).

Αναλυτικά

Ταξίδια
Η ανάδειξη της Κεφαλονιάς στην θέση ενός εκ των κύριων ναυτότοπων των ελληνικών και μη θαλασσών βασίστηκε στο μεγάλο ποντοπόρο στόλο των Κεφαλλήνων, που διέσχιζε τη Μεσόγειο, ταξειδεύοντας από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας προς όλα τα μεγάλα λιμάνια της Μεσογείου, ανατολικής, κεντρικής και δυτικής. Πρόκειται για χιλιάδες εμπορικά ταξείδια, που επέτρεψαν στον επτανησιακό και, κυρίως, στον κεφαλληνιακό στόλο να αναδειχθεί σε έναν από τους κύριους διαμετακομιστές των μαυροθαλασσίτικων σιτηρών από τις αγορές της Νέας Ρωσίας και των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών προς τις αγορές της βιομηχανικώς αναπτυσσόμενης δυτικής και κεντρικής Ευρώπης.

(Πηγή: επεξεργασμένα στοιχεία από: (α) ηλεκτρονική βάση δεδομένων: ̓Οδυσσεύς – Ιόνιος Ναυτιλιακή Ιστορία, 1810-1864∙ (β) Καπετανάκης, Παναγιώτης Σ., «Η ποντοπόρος εμπορική ναυτιλία των Επτανήσων την εποχή της Βρετανικής Κατοχής και Προστασίας και η κεφαλληνιακή υπεροχή (1809/15-1864). Στόλος και λιμάνια, εμπορεύματα και διαδρομές, ναυτότοποι και ναυτικοί, επιχειρηματικότητα και δίκτυα, κοινωνία και πλοιοκτητικές ελίτ», Διδακτορική Διατριβή, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 2010.)

Αναλυτικά

Αρχεία
Κεφαλονιά: Αρχεία: Σύντομη περιγραφή-περίληψη του περιεχομένου της σελίδας στα ελληνικά.

Αναλυτικά

Βιβλιογραφία
Για τη ναυτιλιακή και οικονομική ιστορία της Κεφαλονιάς και, εν γένει, για τη ναυτιλιακή και οικονομική ιστορία των νησιών του Ιονίου Πελάγους, αντλούμε πληροφορίες από ένα σημαντικό αριθμό ελληνόγλωσσων, αλλά και ξενόγλωσσων βιβλίων. Εδώ επιλέξαμε να παρουσιάσουμε ορισμένες από τις πιο σημαντικές μονογραφίες, αλλά και άρθρα σε συλλογικούς τόμους, που καταπιάνονται με την ιστορία της ναυτιλίας τόσο στο νησί της Κεφαλονιάς όσο και στα υπόλοιπα Επτάνησα, κατά την περίοδο από τον 18ο έως και τον 21ο αιώνα.

Αναλυτικά

Οπτικό υλικό
Την ανάδειξη της Κεφαλονιάς σε κύριο ναυτότοπο και ναυτιλιακό κέντρο της θάλασσας του Ιονίου, αλλά και ευρύτερα των ελληνικών θαλασσών, μπορεί κανείς να "αναγνώσει" διατρέχοντας το πλούσιο αρχειακό υλικό, δημοσιευμένο και αδημοσίευτο, που αφορά στην κεφαλληνιακή, ναυτιλιακή ιστορία, τόσο του 18ου και 19ου όσο και του 20ού αιώνα. Πέραν, όμως, του αρχειακού υλικού υπάρχει και ένα αξιόλογο φωτογραφικό υλικό, που αποτυπώνει με μεγάλη ακρίβεια τον πλούτο της κεφαλληνιακής, ναυτιλιακής ιστορίας του 19ου και 20ού αιώνα.

Αναλυτικά